Giải pháp nào cải thiện chất lượng nhà tái định cư?

Người dân “ngán” nhà ở tái định cư

Khảo sát tại các khu tái định cư trên địa bàn thành phố Hà Nội, điều mà ai cũng có thể nhận thấy đó là các căn hộ đều trong tình trạng nhếch nhác, xuống cấp trầm trọng.

Hiện nhiều khu chung cư đã xuống cấp, các hệ thống điện nước, thang máy thường xuyên bị hư hỏng, trong khi ban quản lý tòa nhà lại không khắc phục kịp thời. Các cử tri cũng bày tỏ bức xúc các vấn đề như chậm thành lập ban quản trị, không minh bạch trong sử dụng diện tích tầng 1 mà cho thuê “tùm lum”… ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân.

Trước thực trạng này, GS Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ TNMT cho rằng, một phần nguyên nhân nằm ở chỗ chất lượng nhà tái định cư quá kém. Rất nhiều khu tái định cư, chỉ cần sau 2 năm không có người đến ở là có thể thấy cơ sở vật chất, hạ tầng đều xuống cấp. Chất lượng nước, điện, thang máy, phòng cháy chữa cháy cũng không đảm bảo dẫn đến chuyện nhiều khu tái định cư, kể cả nằm ở vị trí vàng, nhưng người dân vẫn không muốn ở.

Các khu nhà tái định cư chất lượng thấp nên người dân không muốn nhận

Ông Nguyễn Thế Điệp - Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Reenco Sông Hồng thừa nhận, theo luật và chủ trương chính sách nhà ở tái định cư, nhà ở mới phải có điều kiện tốt hơn nhà ở cũ. Tuy nhiên, nhìn lại chất lượng nhà tái định cư từ trước đến nay thì chưa dự án nào đáp ứng được yêu cầu đó bởi chúng ta đang chạy theo “lối mòn” cơ chế cũ là người dân không có quyền tham gia góp ý.

“Nhà nước giao cho một số doanh nghiệp xây, sau đó bàn giao lại cho chính quyền địa phương và áp đặt người dân vào ở. Vậy những người đã sống bao nhiêu năm bằng kinh doanh trên mảnh đất cũ, giờ chuyển đến những căn hộ trên các tầng cao, họ sẽ mưu sinh thế nào? Hay một đứa trẻ đang học ở trường công giữa trung tâm, nay chuyển về nơi ở mới phải lặn lội cả chục km để đi học?… Đây là những nguyên nhân khiến người dân “ngán” nhà ở tái định cư”, ông Điệp cho biết.

Giải pháp cải thiện chất lượng nhà tái định cư

Xây nhà ở tái định cư chưa gắn liền với thực tế

Hiện nay, nhà tái định cư vẫn đang được quan niệm như một sản phẩm đầu tư của nhà nước, đầu tư bằng tiền ngân sách. Mà tất cả những gì được đầu tư bằng tiền của ngân sách thì không hiệu quả. Nhiều dự án tái định cư được vẽ ra theo trí tưởng tượng của các cá nhân chứ không phải xây dựng dựa trên nhu cầu thực sự của người dân.

Quy hoạch khu tái định cư phải thiết kế khu nhà ở đa chức năng, bao gồm từ chức năng sống, dịch vụ cho tới giải quyết công ăn việc làm. Tuy nhiên, hiện nay những khu đất vàng hầu hết đều bị quy hoạch, phát triển nhà cao tầng, còn người dân bị quy hoạch tới một khu vực cách nơi sinh sống tới cả mấy chục cây số.

Cuộc sống của người dân đã rất khó khăn mà hàng ngày lại mất thời gian đi lại khiến người dân chán nản, không muốn nhận nhà. Do đó, hàng nghìn căn hộ tái định cư bị bỏ hoang tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều tỉnh thành khác đã khẳng định cơ chế tái định cư đã thất bại.

Theo TS Phạm Sỹ Liêm - nguyên Thứ trưởng Bộ xây dựng, để hạn chế bỏ trống căn hộ tái định cư về lâu dài cần quy trách nhiệm cá nhân khi thực hiện dự án tái định cư không hiệu quả, không phù hợp nguyện vọng của người dân gây lãng phí nguồn đầu tư. Cũng cần có giải pháp chuyển những nhà tái định cư đang bỏ không sang nhà ở thương mại giá rẻ để bán thu hồi vốn đầu tư, cũng có thể đem đấu giá để hoàn vốn cho doanh nghiệp.

“Để giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước trong việc xây dựng nhà tái định cư, cần tính đến phương án xã hội hóa. Nhà nước có thể xem xét, giao quỹ đất phục vụ dự án tái định cư cho chủ đầu tư xây dựng có đủ năng lực. Chủ đầu tư có quyền khai thác một tỷ lệ nhất định trong số nhà được xây để kinh doanh, thu hồi vốn. Như vậy, nếu chủ đầu tư muốn khai thác hiệu quả dự án, chất lượng nhà tái định cư phải tương đương với nhà ở xã hội hiện nay”– ông Liêm đề xuất.

NhaDatNhanh theo TBKD